کد مطلب:10428 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:3

گنجینه پرسمان » احكام

به نظر من تمامي موسيقيها حرام نيست و اشكال ندارد. آيا نظرم درست است؟

به نظر ميرسد حكم كلي در مورد موسيقي دادن چه - حليت و چه حرمت - چندان كار آساني و درستي نباشد، زيرا تعريف مفاهيم بنيادين موسيقي كه كار موسيقي دانان است و تطبيق تعاريف و مفاهيم فقهي بر آنها كه كار فقهاست، مراحل ابتدايي خود را ميگذراند. اگر چه عمل كردن به حكم فقيه بر مقلد واجب است.

نميتوان تمامي نظريات موجود را بر گرفته از اطلاعات فقهي موسيقيايي دانست، درباره جناب عالي هم بايد بگوييم كه از جهتي درست است، ولي چون مصاديق آن رامعين نميكند و بالاخره معلوم نميكند كه منظور از بعضي موسيقيها چيست، وافي و كافي نيست و به همان اشكال پيشين باز ميگردد.

خواهر گرامي، مسئله موسيقي پيش از آن كه صرفاً فقهي باشد، مسئلهاي هنري است كه چه بسا به زيباييشناسي، رياضيات، فيزيك، فلسفه و... راه ميبرد و از هر يك از ديدگاهها به تفكيك يا توأمان ميتوان به آن نگريست. به طور مثال موسيقي براي يك متخصص علم آكوستيك كه درباره ارتعاشات اصوات موسيقيايي تحقيق ميكند، يا براي يك رياضيدان كه به حساب دقيق تناوبها و قواعد مربوط به آن مشغول است. با يك شنونده معمولي يا يك نوازنده و يا يك خواننده تفاوت دارد. درست است كه همه اينها به تناسب حال و مقام شان به موسيقي گوش ميدهند، ولي هر عاقلي ميداند كه ميان آنها تفاوت وجود دارد. آيا ميتوان گفت كه همه اين موسيقيها حرام است؟ مسلّماً خير! پس چه عواملي ميتواند موسيقي را زشت و زيبا نمايد؟ براي دانستن اجمالي اين معنا دانستن چند نكته ضروري است.

1 - هر چيزي كه انسان را از هدف خلقتش ددور سازد و او را حتي لحظهاي منحرف نمايد، نازيبا و ناپسند است. يكي از مصاديق بازماندن از راه، ولنگاري، بيعاري و بيكاري، غفلت از خويش و در يك كلام در پي لهو و لعب بودن است. متأسفانه امروز گوش دادن به موسيقي براي اكثر مردم جنبه، سرگرمي، وقت گذراني، عيش و عشرت، خودفراموشي، غفلت از لحظات حيات، فرو رفتن در عالم خيالات و اوهام و عامل رفع اندههاي ناگهاني و عميق و شادمانيهاي غير مترقبه يافته است جوان در هنگام رانندگي، دل به موسيقي ميسپرد و بي توجه به قوانين و مقررات رانندگي ميكند. پشت چراغهاي قرمز اكثر گوشها در گرو شنيدن اصوات موسيقي راديو يا ضبط صوت است. دانشآموز در حال مطالعه به موسيقي گوش ميدهد و ديگري پيش از خواب، ضبط صوت را روشن ميكند تا به خواب رود.

خلاصه كلام از رستورانها و بستي فروشيها و پاركها و موزهها گرفته تا پشت چراغهاي قرمز و خيابانها و كوچهها، تا ايام شادي و غم و.... موسيقي جريان دارد و اين جاي بسي تعجب است، زيرا ابزاري ديگري نميشناسيم كه اين قدر عمومي بوده و در همه جاي زندگي انسان جريان داشته باشد.

به نظر شما عموميت در استفاده از موسيقي، خبر از نوعي بيراهه رفتن نميدهد؟ اين يك قاعده عمومي است كه هر چه زياد باشد، بهايش كم است و هر چه كه اندك باشد، بهايش زياد است. يكي از علتهاي اين كه موسيقي ارزش واقعي خود را از دست داده، عموميت استفاده و به پيرو آن ظهور و بروز انواع و اقسام موسيقيهاي عجيب و غريب است كه نه ارزش هنري دارند و نه ارزش شنوايي. بدين ترتيب، مدتها است مردم جهان از شنيدن صداي موسيقي واقعي محروم ماندهاند و فرهنگ شنوايي خود را از دست دادهاند.

2 - هر اندامي از اندامهاي بدن داراي ظرفيتهاي ويژهاي است و هر گونه اخلال در آن، سبب اختلال ساير اعضاي بدن ميگردد. گوش انسان، يكي از حساسترين اعضاي بدن است كه زودتر از ساير حسهاي ديگر به كار ميافتد و ديرتر از تمامي حواس ديگر از بين ميرود. چنين انسان در رحم مادر قادر به شنيدن اصوات بيرون است و به آنها پاسخ ميگويد. گوش ميّت تا ساعتها پس از مرگ ميشنود و كلمات را درك ميكند. به جرأت ميتوان گفت كه بدون قدرت شنوايي، نيمي از مفهوم زيبايي شناسانه را انسان از دست ميداد. متأسفانه تحقيقات دانشمندان نشان داده است كه گوش سپردن به انوع موسيقيهاي موجود، سبب:

الف) كاهش قدرت شنوايي؛

ب) پريشاني اعصاب و روان؛

پ) ايجاد حملهها و شوكهاي عصبي؛

ت) بروز سكتههاي قلبي و مغزي؛

ث) برهم خوردن سيستم امنيت داخلي و آرامش دروني؛

ج) ناراحتيهاي بينايي و بويايي و گوارشي و جنسي؛

چ) بي خوابي و روان پويشي و كسالت و... ميگردد.

تحقيقات نشان ميدهد كه درك موسيقايي مانند درك زباني در قطعهاي در سمت راست پيشاني انسان وجود دارد. همان طور كه انسان از كلمات پشت سر هم سخنراني كه بدون مكث و تأني و سكوت ميگويد، دچار ناراحتي خيال ميگردد و بهرهاي از كلام نميبرد، از موسيقيهاي تند كه در قالب قطعات ضربي، ترانهها و تصنيفهاي طولاني ارائه ميشود، بهرهاي نبرده و دچار اختلالات فراوان ميشود. مشخصه بارز اين نوع موسيقي عدم وجود سكوتهاي كوتاه و بلند است كه سبب ميشود انسان با جمعي از صداهاي مختلف روبرو شود. متأسفانه اكثر موسيقي هايي كه امروزه شيوع يافته و عامه پسند شدهاند، از اين نوع هستند، رسانههاي عمومي نيز بدون توجه به اين نكات، اقدام به ضبط و پخش اين موسيقيها ميكنند .

امروز مبحث مهمي در ميان دانشمندان علم موسيقي رواج يافته كه به بهداشت موسيقي يا بهداشت گوش معروف است. هدف اين مبحث ايجاد راه هايي براي جلوگيري از آسيبهاي احتمالي موسيقي بر روان آدمي و آشنا ساختن مردم با اين خطرات است.

اين بحثي اجمالي درباره اصل موسيقي و رابطه آن با روان آدمي بود، بنابر اين شما بايد در گوش سپردن به موسيقيهاي مختلف، جانب احتطاط را در پيش گيريد. بهترين راه اين است كه شما با برنامهاي از پيش تعيين شده، نيم ساعت در روز به قطعهاي از موسيقي صحيح گوش دهيد.

اگر احياناً توضيحاتي همراه نوار موسيقي بود، بخوانيد و به ظرافتهاي هنري آن فكر كنيد. بدين طريق هم با آثار معروف و مهم موسيقي به دور ماندهايد. اگر كشور ما به راستي داراي انديشمنداني بود كه در مقام جلوگيري از تخريب فرهنگ شنوايي بودند، هم موسيقي قدر و منزلت ديگري داشت و هم انسان ارزش و مقام بيشتر براي خود قائل بودند. توقع ما از شما اين اشت كه در اين باره خوب بينديشيد و به بهترين راه عمل كنيد.

3 - از نظر شرعي اختلاط موسيقي با حرامهاي ديگر سبب حرمت آن ميشود، حال چه موسيقي مقدمه اين حرام باشد. چه از عوامل جنبي باشد و چه مشاركت كوچكي در آن حرام داشته باشد.

در ديدگاه اسلام موسيقي كه مناسب با مجالس لهو و لعب و عيش و عشرت باشد يا سبب تهيج شهوات و احساسات گردد، حرام است و بايد از گوش دادن به آن خودداري كرد.